- λινοτυπική μηχανή
- Τυπογραφική μηχανή για τη στοιχειοθεσία και την κατασκευή συμπαγών μεταλλικών στίχων. Ειδικότερα, η λ.μ. εκτελεί τη στοιχειοθεσία κατά στίχους (ιταλ. line = στίχος· λινοτυπική κυριολεκτικά σημαίνει στιχοτυπική), το χύσιμο του μετάλλου και τη διάλυση. Κατά την παραδοσιακή διαδικασία της στοιχειοθεσίας με λ.μ. η σύνθεση συνίσταται στην παράταξη των μητρών (καλουπιών) στην κατάλληλη σειρά και σε καθορισμένο πλάτος (πλάτος της στήλης): ο λινοτύπης, πριν χτυπήσει στα πλήκτρα (τα οποία μοιάζουν με αυτά της γραφομηχανής) το κείμενο, το οποίο η μηχανή πρέπει να συνθέσει σε στίχους με την επιλεγμένη γραμματοσειρά, ρυθμίζει το συνθετήριο στο κατάλληλο πλάτος και κατόπιν χτυπά το κείμενο στα πλήκτρα. Μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος μοχλών, η μηχανή παίρνει από το μαγκαζίνο τη μήτρα που αντιστοιχεί στο πλήκτρο που χτυπήθηκε. Οι μήτρες διατάσσονται στο συνθετήριο και μόλις συμπληρωθεί ο στίχος ακολουθεί η διαδικασία κατά την οποία θα χυθεί το μέταλλο: ο στίχος σηκώνεται από έναν ανυψωτήρα, ο οποίος τον μεταφέρει στη φόρμα. Εκεί ένα λειωμένο κράμα με βάση το μολύβι εκτοξευόμενο από τη χοάνη με ένα πιστόνι αποτυπώνει τις μήτρες και ψύχεται σχεδόν στιγμιαία. Ο στίχος που κατασκευάζεται με αυτό τον τρόπο και αποτελείται από ανάγλυφα γράμματα, τα οποία στη μήτρα ήταν έγγλυφα, απωθείται από τη μηχανή και είναι έτοιμος να χρησιμοποιηθεί για τύπωμα. Η τελευταία πράξη του κύκλου που εκτελεί η λ.μ., συνίσταται στη διάλυση των μητρών: ένας μηχανικός βραχίονας παίρνει τις μήτρες που χρησιμοποιήθηκαν στη σύνθεση και ένας μηχανικός επιλογέας με κώδικα τοποθετεί την κάθε μήτρα στο αντίστοιχο διαμέρισμα του μαγκαζίνου. Έτσι οι μήτρες είναι έτοιμες να ξαναχρησιμοποιηθούν, και με έναν περιορισμένο αριθμό μητρών είναι δυνατόν να στοιχειοθετηθούν απειράριθμοι στίχοι. Σήμερα, πάντως, με την υιοθέτηση της ηλεκτρονικής στοιχειοθεσίας, η λ.μ. αποτελεί μια διαδικασία που ελάχιστα χρησιμοποιείται.
Μήτρα λινοτυπικής μηχανής.
Σήμερα, με την υιοθέτηση της ηλεκτρονικής στοιχειοθεσίας, η λινοτυπική μηχανή αποτελεί μία διαδικασία που ελάχιστα χρησιμοποιείται.
Dictionary of Greek. 2013.